(wersja polska poniżej)
Ewa Maria Slaska und Anna Krenz beschäftigen sich seit vielen Jahren mit der Geschichte polnischer Frauen im Zweiten Weltkrieg. Sie haben bereits viele Projekte zu diesem Thema umgesetzt – von Diskussionen über Ausstellungen bis hin zu Publikationen und Filmen. Das Thema der polnischen Frauen während des NS-Regimes wird in der offiziellen Geschichtsberichterstattung und in der schulischen Bildung in Berlin nur unzureichend thematisiert.
Im Jahr 2024 luden sie den Schulverein Oświata in Berlin e.V. zum Projekt „Ich stelle mir gerne vor“ ein und erstellten gemeinsam mit der Lehrerin Magdalena Lepianka-Nowak das Konzept eines Modellunterrichts zum Thema Zweiter Weltkrieg. In diesen Schulstunden werden nicht die Fakten und die Chronologie des Krieges besprochen, sondern der Unterricht konzentriert sich auf einen kreativen Ansatz beim Geschichtenerzählen und die Beteiligung der Schülerinnen und Schüler.
Die von Autorinnen konzipierten Unterrichtsstunden widmen sich der Biografie von Irena Bobowska, einer polnischen Widerstandskämpferin, deren Geschichte heute weitgehend unbekannt ist. Solcher Unterricht ist von großer Bedeutung, da er nicht nur das historische Wissen der Schülerinnen und Schüler erweitert, sondern auch vergessene Frauenperspektiven in historischen Erzählungen sichtbar macht. Besonders die Geschichten von Frauen wie Irena Bobowska, die in der Widerstandsbewegung aktiv waren, geraten oft in den Hintergrund.
Es wurden zwei Unterrichtspläne vorbereitet: „Irena Bobowska – Poesie und Widerstand im Zweiten Weltkrieg“, ein Plan, der auf Poesie und der Arbeit mit Worten basiert, und „Irena Bobowska – Visualisierung von Erinnerung“, der sich auf bildende Kunst und Musik konzentriert. Ausgewählte zwei Gedichte von Irena Bobowska wurden von Elżbieta Kargol im Rahmen des von Anna Krenz und Ewa Maria Slaska im Jahr 2022 organisierten Projekts „Die fehlende Hälfte der Geschichte“ übersetzt.
Der Modellunterricht fand im April und Oktober 2024 an einer Schule in Spandau statt, wo Magdalena Lepianka-Nowak Unterricht mit Polnisch lernenden Kindern durchführt. Die Musterunterrichtspläne sollen von Lehrerinnen und Lehrern, Vereinen und Pädagogen genutzt werden, um ihr Wissen über den Zweiten Weltkrieg und die daran beteiligten polnischen Frauen zu vertiefen. Der Unterricht kann in deutschen Schulen und Bildungseinrichtungen durchgeführt werden.
Solche Lektionen sind besonders relevant, weil sie helfen, das Bewusstsein für die vielfältigen Erfahrungen im Zweiten Weltkrieg zu schärfen und dazu beitragen, dass wichtige, aber oft vergessene Akteurinnen der Geschichte wieder ins kollektive Gedächtnis zurückkehren. In einer Zeit, in der Themen wie Widerstand, Mut und Solidarität immer wieder aktuell sind, bieten Workshops wie dieser den Schülerinnen und Schüler wichtige Anknüpfungspunkte, um diese Werte auch in der Gegenwart zu reflektieren.
Modellunterricht wurde von Magdalena Lepianka-Nowak (Schulverein Oświata in Berlin e.V.), Ewa Maria Slaska und Anna Krenz (Ambasada Polek e.V.) im Rahmen des Programms „Schicksale aus Polen 1939 – 1945. Erinnern lokal & digital“ vorbereitet und durchgeführt. Das Projekt ist gefördert von Stiftung Errinerung, Verantwortung und Zukunft (EVZ).
1. Stunde: Poesie und Widerstand im Zweiten Weltkrieg (24.4.2024) | Mehr >>>
***
Ewa Maria Slaska i Anna Krenz od wielu lat zajmują się badaniem historii Polek w czasie II wojny światowej. Zrealizowały już wiele projektów na ten temat – od dyskusji i wystaw po publikacje i filmy. Temat Polek w czasie reżimu nazistowskiego jest niewystarczająco poruszany w oficjalnych narracjach historycznych i w edukacji szkolnej w Berlinie.
W 2024 r. zaprosiły Towarzystwo Szkolne Oświata w Berlinie e.V. do projektu „Ja lubię sobie wyobrażać” i wraz z nauczycielką Magdaleną Lepianką-Nowak stworzyły koncepcję 2 modelowych lekcji na temat II wojny światowej. Zamiast omawiać fakty i chronologię wojny, lekcje te koncentrują się na kreatywnym podejściu do opowiadania historii i partycypacji uczennic i uczniów.
Lekcje zaprojektowane przez autorki poświęcone są biografii Ireny Bobowskiej, polskiej bojowniczki ruchu oporu, której historia jest dziś w dużej mierze nieznana. Takie lekcje mają ogromne znaczenie, ponieważ nie tylko poszerzają wiedzę historyczną uczniów, ale także uwidaczniają zapomniane perspektywy kobiet w narracjach historycznych. W szczególności historie kobiet takich jak Irena Bobowska, które aktywnie działały w ruchu oporu, a często schodzą na dalszy plan.
Przygotowano dwa scenariusze lekcji: „Irena Bobowska – Poezja i ruch oporu w czasie II wojny światowej”, plan oparty na poezji i pracy ze słowem, oraz „Irena Bobowska – Wizualizacja pamięci”, który koncentruje się na sztukach wizualnych i muzyce. Wybrane dwa wiersze Ireny Bobowskiej zostały przetłumaczone przez Elżbietę Kargol w ramach projektu „Brakująca część historii” organizowanego przez Annę Krenz i Ewę Marię Slaską w 2022 roku.
Lekcje modelowe odbyły się w kwietniu i październiku 2024 roku w szkole w Spandau, gdzie Magdalena Lepianka-Nowak prowadzi zajęcia z dziećmi uczącymi się języka polskiego. Modelowe scenariusze lekcji mają posłużyć nauczyciel/kom, stowarzyszeniom i edukator/kom do pogłębienia wiedzy na temat II wojny światowej i uczestniczących w niej Polek. Lekcje mogą być prowadzone w niemieckich szkołach i placówkach oświatowych.
Takie lekcje są szczególnie istotne, ponieważ pomagają podnieść świadomość na temat różnorodnych doświadczeń związanych z II wojną światową i przyczyniają się do przywrócenia do zbiorowej pamięci ważnych, ale często zapomnianych postaci w historii. W czasach, gdy tematy takie jak opór, odwaga i solidarność są zawsze aktualne, warsztaty takie jak ten oferują uczniom ważny punkt wyjścia do refleksji nad tymi wartościami w teraźniejszości.
2. Stunde: Visualisierung von Erinnerung (9.10.2024) | Mehr >>>
Die Collagen:
Warsztaty są wynikiem współpracy „Oświaty“ z Ambasadą Polek e.V. w ramach projektu „Schicksale aus Polen 1939-1940″ Niemiecko-Polskiego Instytutu i Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie, sfinansowanego przez Fundację Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (EVZ).
Ein Projekt von Ambasada Polek e.V. und Polnischer Schulverein Oświata in Berlin e.V.
Der Workshop (Musterunterricht) entstand im Rahmen des Projekts: „Schicksale aus Polen 1939 – 1945. Erinnern lokal & digital“ – Ein Projekt des Bildungsagenda NS-Unrecht.
